Topuk anatomisi, Ayağın yerle temas ettiği topuk kısmında yer alan talus denilen ayak bileği kemiği ile eklem yapan bir kemiktir. Topuk kemiği, diğer bir ismi ile calcaneus, ayağın arka bölümünün tabanını oluşturan büyük bir kemik yapısıdır. Calcaneus kemiği katı bir yumurtaya benzetilir. Calcaneus kemiği talusu birbirine bağlar. Talus ve calcaneus arasındaki bağ ise subtalar eklemini oluşturur.
Bu eklem normal bir ayak hareketi için oldukça önemlidir. Ayak arka yönünü oluşturan topuk kemiği ile âşık kemiği meydana getirir. Baldır bölümünün çatısını oluşturan da kavak kemiği ve kamış kemiğinin meydana getirdiği çatala âşık kemiği yerleşir. Ayağın alt bacak ile tek bağlantısı olan yukarı âşık kemiğidir. Ayak bileğinin yedi küçük kemiğinden biridir. Baldır kemiğiyle birleşerek bileğin belli başlı oynar merkezini oluşturmaktadır. Bu iki âşık çıkıntısı ile topuk kemiği arasında bulunur. Kaba bir küp biçimindedir. Ayak sandal kemiği âşık kemiğinin ön kısmında bulunur. Topuk kemiğinin ön çıkıntısı bölümünde bir zar kemiği vardır. Cerrahi yönden çok önemli olan bu zar kemiği ile topuk kemiği arasındaki eklemdir. Bu ekleme coupart ismi verilir. Ayağın cerrahi bir müdahale uygulamasında bu eklem bölümü açılır. Burada bulunan bağlar kesildiği zaman hattın önünde olan bölüm ayrılır. Bu sayede topuk kemiği ile âşık kemiği arasında bulunan ekleme aşağı topuk eklemi ismi verilir. Bu eklemin görevi açısından ayağı dikey eksende oynatabilmesidir. Buradaki amaç ayağın iç yanı ve dış yanını kaldırmaktır.
Topuk kemiği birtakım bağlar sayesinde de bu ekleme katkı sağlar.
Topuk Anatomisi
Ayak bileği eklemi; Kaval kemiği ve kamış kemiğine bağlı olan alt uçlarıyla ayak bileği kemiklerinden talus arasında oluşan eklemlerdir. İnce bir şekilde eklem kapsülü vardır. Sayıları oldukça fazla olan dış yan bağları bulunur. Bunlar kapsülü güçlendirir.
Ayak bileği kemikleri arasındaki eklemler; Tibia ve fibula kemiklerinin alt uçları ile âşık kemiğinin oluşturduğu eklemlerdir. Aşık kemiğinin alt yüzü ile topuk kemiği eklemi yapar. Diğer beş kemik kendi aralarında eklem yapar. Güçlü bağları oluştururlar.
Ayak bileği ve ayak tarak kemikleri arasındaki eklemler; Ön ayak bileği kemikleri ile 5 adet ayak tarağı kemiğinin eklemidir.
Ayak tarak kemikleri ve ayak parmak kemikleri arasındaki eklemler; 1-5'inci ayak tarak kemikleri ile ayak parmak eklemidir.
Ayak parmak kemikleri arasındaki eklemler; Ayağın parmak kemikleri arasındaki eklemlerdir. Baş parmaklarda bir eklem vardır.
Ayak sırtı kasları; Ayak sırtındaki deri ince ve hareketlidir. Deri altında yağ dokusu bulunur. Bu kaslar ayak parmaklarını gerer.
Ayak tabanı kasları; Ayak tabanındaki deri oldukça kalındır. Çok miktarda deri altı yağ dokusu vardır. Bunlar ayak derisi altındaki dokuya sıkı bir şekilde tutunurlar. Ayrıca hareket etmezler ve kaymazlar. Ayak parmaklarını birbirine yakınlaştırır ve uzaklaştırır.
Ayak damarları; Ayağın ana kan kaynağı sinirlere bağlıdır. Anterior tibial arter ayak sırtında bulunur. Nabız ancak elle hissedilebilir.
Ayak sinirleri; Tibialis posterior damarları ile ayak bileği iç çıkıntısının ardından girer ve ayak tabanı ile parmakların duyusunu verir.
